Şeker Nedir? Şeker Hakkında Tüm Merak Edilenler

Vazgeçilmez bir besin olarak hayatımızda önemli bir yeri olan şeker zararlı yiyeceklerin başında geliyor. Çoğu kişinin bağımlılık olarak gördüğü şekerin özellikle kimyasal işlemlerle beyazlatılmış türleri tehlike saçıyor.

Vazgeçilmez bir besin olarak hayatımızda önemli bir yeri olan şeker zararlı yiyeceklerin başında geliyor. Birçok kişinin bağımlılık olarak gördüğü şekerin özellikle kimyasal işlemlerle beyazlatılmış türleri tehlike saçıyor. Şeker beraberinde insanların akıllarına çeşitli soruları getirmektedir. İşte bu sorular; Şeker nedir? Neden devamlı şeker isteriz? Şeker vücudumuza ne yapar? Şeker neleri tetikler? Nasıl mücadele edilir? Şekerin zararları nelerdir? gibi birçok sorunun yanıtını bu içeriğimizde bulabilir, bilgi sahibi olabilirsiniz.

Şeker Nedir?

Glikoz, vücudumuzun temel şekeridir, yani kandaki şeker. Fruktoz ise vücudun enerji ihtiyacını karşılamak için kullandığı basit şekerdir. Mesela sebzelerde, meyvelerde doğal olarak bulunur. Glikoz ve fruktoz yan yana geldiğinde "sakkoroz" meydana gelir. Yani şeker pancarı ya da şeker kamışındaki şeker budur, bu çaya da konan şekerdir. Şeker kamışı ya da şeker pancarından elde edilen şeker ilaveleri eşit oranda glikoz ve fruktoz içerir. Öte yandan, endüstriyel süreçlerden geçen pek çok gıdada kullanılan ve laboratuvar ortamında üretilen nişasta bazlı şuruplar, glikoza oranla çok fazla miktarda işlenmiş fruktoz içerir ve devamlı tüketildiğinde bu zehirli moleküller vücuda ciddi zararlar verir.

Neden Devamlı Şeker İsteriz?

Şekere bağımlı olmak aslında psikolojik değil, biyolojik sebeplerden kaynaklanır. Zira hormon ve hücreler arası iletişimi sağlayan kimyasallar, şeker alışkanlığını kışkırtır. Dahası şekerli bir yiyecek ya da içecek sadece kan şekerini ve insülini yükseltip kişinin daha fazla şeker istemesine sebep olmakla kalmaz, aynı zamanda beyinde de değişiklilere yol açar.

Şeker Vücudumuza Ne yapar?

Ağzınıza tatlı bir şey atınca dildeki tat alma duyuları beyni uyarır ve ödül mekanizması çalışır. Dopamin salgılanır. Bu esnada şeker mideye, ince bağırsağa, sonra karaciğere doğru yola çıkar. Metabolizma bu besini denetlemeye çalışır. Enzimler, şekeri glikoz ve fruktoz olmak üzere iki moleküle ayrıştırıp parçalar. NBS ise sindirimin ilk aşamasında doğrudan kana karıştığı için metabolizmanın ayarlarını bozar.

Şeker Neleri Tetikler?

Şeker tüketimi kısa süre mutlu etse de tehlikesi sadece kilo almakla sınırlı kalmaz. Zira şeker, yani basit karbonhidratın fazla tüketimi damarları tahrip ederek kalp hastalıklarından karaciğer yağlanmasına, kansere yakalanma riskinin artmasından unutkanlık ve erken bunamaya, tekrarlayan düşük kan şekeri ataklarından bağışıklık sisteminin zayıflamasına, obeziteden diyabete kadar pek çok sağlık sorununa sebep olabilir. Dahası, şeker molekülleri vücutta fazla bulunduğunda cildin en önemli yapıları da zarar görür.

Nasıl Mücadele Edilir?

Beyin, şekere tıpkı alkol ve sigara gibi tepki verir. Şekeri hayatınızdan çıkardığınız ilk günlerde baş ağrısı, gerginlik ve çok fazla tatlı isteği oluşuyorsa bu, şekere bağımlılığınıza işarettir. Bu bağımlılıkla mücadele için en etkili yolsa şekeri aniden hayatınızdan çıkarmak.

• Kahvaltı

Kan şekerinin normal sınırlarda kalmasını sağlamak ve şeker ihtiyacınızı en aza indirmek için kahvaltı önemli. Çünkü gece boyunca kan şekeri düşük seyreder ama kahvaltıyla normal değerlere çıkar, şeker açlığının bastırılmasını sağlar. Bu arada kimi uzmanlar aksini iddia else de sık ve az yemek, kan şekeri düzeyini normal sınırlarda tutmak ve şekere saldırmamak için önemli.

• Tahıllar ve Baklagiller

Rafine şeker ve daha da tehlikelisi çoğu işlenmiş gıdanın içindeki NBS'nin tersine kaliteli karbonhidrat kaynağı olan tahıllar ve baklagillerden aldığımız şeker sadece glikoza dönüşerek vücudun her hücresinde kullanılır. Yani kaliteli karbonhidrat deposu bu besinler, hem boş enerji kaynağı değildir hem de vücuda zarar vermeden hücrelerin enerji ihtiyacını karşılar.

• Meyve

Meyvelerin suları yüksek oranda şeker içerdiğinden posasıyla beraber yemeğe gayret edin. Dahası meyvenin içindeki şeker, kan şekerinizin aniden yükselip düşmesine sebep olabileceğinden süt, yoğurt ya da kuruyemişlerle tüketmek daha faydalı.

• Bitter Çikolata

Porsiyonunu abartmayacak şekilde, yüzde 70 oranında kakao içeren bitter çikolata diğer çikolata türlerinden daha iyidir. Dahası hazır dondurma yerine sorbe ya da smoothie'ler, reçel ve marmelat yerine taze meyveler ya da hurma iyi birer alternatiftir.

• Baharat

Tarçın, hindistancevizi gibi baharatlar yemeklerinizi doğal yolla tatlandırır, şeker açlığınızı giderir.

Şekerin Zararları Nelerdir?

Vazgeçilmez bir besin olarak hayatımızda önemli bir yeri olan şeker zararlı yiyeceklerin başında geliyor. Birçok kişinin bağımlılık olarak gördüğü şekerin özellikle kimyasal işlemlerle beyazlatılmış türleri tehlike saçıyor. İşte şekerin zararları şunlardır;

• Kan Şekerinin Düşmesine Neden Oluyor

Yapılan araştırmalara göre şeker tüketimi anlık ihtiyaçları giderse bile birkaç saat sonra açlık ve açlığın ortaya çıkardığı sorunlar olarak geri dönüyor. Bağımlılık haline gelmiş şeker tüketimi ise şeker ihtiyacının giderilmemesi halinde kan şekerinde ani değişimlere ve buna bağlı olarak baş ağrısı, yorgunluk gibi sorunlara yol açabiliyor.

• Diyabet, Obezite ve Kalp Hastalıkları Riskini Arttırıyor

Şeker tüketiminin neden olduğu sağlık sorunları arasında diyabet, obezite ve kalp hastalıkları yer alıyor. Şeker tüketimini sınırlandırmamanız halinde ilerleyen yaşlarda bu tarz ciddi sağlık sorunları ile karşılaşma ihtimaliniz oldukça yüksek.

• Cilt Sorunlarına Neden Oluyor

Şekerin zararları arasında cilt sorunlarına neden olması da yer alıyor. Şekerli yiyecekler kan şekerini ve insülin seviyesini aniden yükselttiği için akne gelişimine neden olabiliyor.

• Kansere Neden Olabiliyor

Obeziteye yol açan şekerli yiyecekler kanser riski üzerinde de önemli bir role sahip.430.000 insan üzerinde yapılan bir çalışmaya göre normalin üstünde yapılan şeker tüketimi yemek borusu, ince bağırsak ve plevral kanseri üzerinde risk arttırıcı bir etkiye sahip. Yine yapılan başka bir araştırmaya göre ise haftada 3 kez çörek ve tatlı kurabiye tüketen kadınların diğer kadınlara göre rahim içi kanserine yakalanma riski daha yüksek.

• Depresyon Riskini Arttırıyor

Beslenme düzeni ruh hali üzerinde oldukça büyük bir öneme sahip. Kek, çikolata gibi işlenmiş şeker oranı yüksek olan gıdalar depresyona girme riskini arttırıyor.

• Cildin Yaşlanma Hızını Arttırıyor

Bilindiği üzere ciltteki kırışıklıkların tek sebebi yaşlanma değil. Birçok farklı etkene bağlı bir biçimde ortaya çıkan kırışıklıklar beslenme düzeni ile yakından ilişkili. Şeker tüketiminin vücutta neden olduğu gelişmiş glikasyon son ürünleri(AGE) cildin erken yaşlanmasına neden oluyor.

• Enerji Üzerinde Etkili

Şeker tüketiminin enerji yükselttiği bilinse de bu durum yalnızca geçici bir durum. Şeker tüketimi ile birlikte yükselen enerji birkaç saatlik bir süreç sonunda kayboluyor. Geçici enerji dalgalanmalarından uzaklaşabilmek için şeker seviyesi düşük, lif bakımından ise zengin karbonhidratlı besinleri tercih etmeniz gerekiyor.