Biyoyapay Kalp Nedir ?

Son zamanlarda, kalp yetmezliği, ölümlerin en önemli sebeplerinden biridir. Kalp yetmezliğinin son evresinin geçerli tek rehabilitasyonu organ naklidir. İhtiyaca cevaplama ile ilgili organ tedariki yetersizdir. Teorik olarak organ nakline alternatif bir yol şahsi biyoyapay kalp üretilmesidir. Biyoyapay kalp, hücrelerinden arındırılmış bir kalbin hücreler arasındaki yapı ve değişik bir kaynaktan alınan hücresel içerikten oluşan biyomühendislik ürünü bir kalptir. Bu şekilde üretilen kalpler şu ana kadar kalp hastalıkları bulunan insanların güvenle kullanabileceği kadar gelişmiş değildir. Ancak kalp rahatsızlıklarının araştırılması ve rehabilitasyonu için kullanılır. Araştırmacılar kardiyovasküler (kalp ve damarları içeren yapı) doku imalatında büyük gelişmelere imzaladılar ve fonksiyonel bir organ üretebilmek için kadavralardan alınan kalplerin hücrelerinden arındırılması (deselülerizasyon) ve yine hücrelendirilmesi (reselülerizasyon) metotlarını geliştirdiler. Bu metotlar sayesinde ilk önce çeşitli kimyeviler yardımıyla kalbin hücresel içeriği uzaklaştırılır. Geriye kollajen, lamin, elastin ve fibronektin gibi yapısal elementlerin karışımından oluşan hücreler arası matris (extracellular matrix, “ECM”) kalır. ECM iskeleti hücresel büyümeye mekanik destek sağlamasının yanında hücrelerin çoğalma ve farklılaşmasını ve damar yapısının oluşmasını sağlar. Deselülerizasyon işlemiyle dokuda çok az miktarda DNA materyali kaldığı için üretilen organ türe bağlı olmaksızın alıcı hastaya biyolojik olarak uyumludur. Bu yolla üretilen kalbin alıcı vücut tarafından reddedilme ihtimali son zamanlarda yapılan organ nakillerine göre çok daha azdır. Sonra kalan doku iskeleti dezenfekte edilir ve reselülerizasyon işlemi için hücrelerle beraber dışarıdan büyüme etmenleri ilave edir. Bu büyüme etkenleri hücrelerin kalp kası, düz kas ve endotel hücrelerine farklılaşmasını sağlar. Biyoyapay kalplerin ilki 2008 senesinde fare kadavrasından alınan kalpten üretildi. 2014 senesinde ise domuz kalbinden insan kalbi boyutunda biyoyapay kalp yapıldı. Biyoyapay kalpler daha muayenehane kullanım için geliştirilememiş olsa da domuz kalbine insan kalp hücrelerinin yerleştirilebilmesi “ksenotransplantasyon (türler arasında yapılan doku ve organ nakli işlemi)” yerine atılmış ehemmiyetli bir adımdır. Kalp hastalıkları yüzünden her sene milyonlarca kişinin yaşamını yitirdiği, dünyada kalp yetmezliği bulunan 26 milyon insan olduğu ve ne yazık ki yeteri kadar donör bulmanın olanaksız olduğu düşünülürse biyoyapay kalp teknolojisinin gelecek hesabına büyük umutlar vaat eden bir alan olduğu söylenebilir.