Malatya’nın târihi Hititlere dayanır. Merkez ilçenin 4 km yakınında Aslantepe Höyüğü’nde M.Ö. 8. asra âit Hitit Sarayı çıkmıştır. Hititlerden sonra bu bölgeye;
Hitit asıllı Kargamış Krallığı
Mitanniler
Hurriler
Sami Babilleri
Asurlular
Medler
Persler
Kommagene Krallığı
Pontus Krallığı
Patlar
Sasaniler
Romalılar hâkim olmuştur.
Makedonya Kralı İskender’in M.Ö. 4. asırda Pers İmparatorluğuna son vermesi ve İran’ı istilâsı üzerine bu bölge de Makedonya Krallığının kontroluna geçti. İskender’in ölümü ile İmparatorluk parçalandı ve bölge, Asya (Selevkoslar) devletinin payına düştü. Daha sonra Kammagene Krallığı, Pontus krallığı, Patlar ve Sasanilerin işgaline uğradı.
Malatya'nın İl Oluşu
Malatya, Osmanlı döneminde Harput iline bağlı büyük bir yerleşim yeriydi. Cumhuriyet ile birlikte Malatya il statüsüne kavuşmuştur. Malatya’nın il olması Atatürk’ün Malatya’ya intikal etmesi ile gerçekleşmiştir. Bu olay şöyle anlatılır; 3 Şubat 1931 yılında Atatürk ilk kez Malatya’ya Ramazan Ayı'nda gelmiştir. Halk top atılıncaya kadar şiddetli sağanak altında beklemektedir. Top atılır ve herkes orucunu açmak ve sonradan karşılamaya tekrar gelmek üzere evlerine döner. Mustafa Kemal Atatürk’ü getiren tren bu sırada gelir. Bir arabayla Mustafa Kemal Atatürk'ü Sıtmapınarı’ndan Hasan Bey Caddesine çıkarıp oradan Halkevi’ne götüreceklerdir. Ancak yol geçilemez vaziyettedir ve Atatürk’ün arabası çamura saplanır, büyük uğraşlar sonucu ile çıkarılır ve yola devam ederler. Atatürk bu olayı dönüşte İsmet İnönü’ye: “Paşa memleketini gördüm.Oldukça büyük bir köymüş” diye anlatır. İsmet İnönü ise: “Gazi hazretleri emir ve himaye buyururlarsa Türkiye’nin bu köyü de şehir olur.” der. Malatya’nın il olmasını sağlayıp onu bugünkü durumunu getiren gelişmeler bu şekilde başlamıştır.