Vertigo Bitkisel Tedavi
Tıptaki adı ‘’Benign Paroksismal Pozisyonel Vertig’’ (BPPV) olan kulak kristal oynaması, baş dönmesine yol açan tedavisi mümkün olan bir hastalıktır. Kulak kristallerinin oynaması kişide; denge kaybı, baygınlık, vertigo ve mide bulantısı gibi belirtilere sebep olur. İç kulakta bulunan kulak kristalleri; vücudun dengede durmasına yardımcıdır. Bu kristallerde çeşitli nedenlerden dolayı oynama meydana gelmesi vücutta ‘’vertigo’’ denen baş dönmesi hastalığına yol açar.
Kulak Kristali Nedir?
Kulak içindeki kristaller vücut hareket halindeyken dengenin sağlanmasına yardımcı olmaktadır. Vücuttaki denge aynı zamanda kulağın daha derinlerinde bulunan 3 tane denge kanalı tarafından da sağlanmaktadır.Kulak Kristali Oynaması İçin Hangi Doktora/Bölüme Gidilir?
Kulaktaki kristallerin yerinden oynaması durumunda hastanelerin Kulak Burun Boğaz yani KBB bölümüne gidilmelidir.Kulak Kristali Oynaması Belirtisi
Kulak kristali oynaması durumda yani benign pozisyonel paroksismal vertigo hastalığında görülen ilk belirti baş dönmesidir. Bu baş dönmesi hareket halindeyken daha da şiddetlenmektedir. Kulak kristali oynaması durumunda görülen diğer belirtiler ise şunlardır:- Mide bulantısı
- Kusma
- Sersemlik
- Denge kaybı
- Baygınlık hissi
- Kontrolsüz göz hareketleri: Gözlerdeki bu kontrolsüzlük yaklaşık olarak bir dakika sürebilir ve kristalleri oynayan kulağa doğru titreme veya seğirme şeklinde meydana gelebilir.
- Çevredeki cisimlerin dönüyormuş hissi
- Vertigo: Çevredeki her şeyin hareket ediyor gibi algılanması şeklinde tanımlanan baş dönmesi tipi.
Kulak Kristali Oynamasının Nedenleri
Kulak kristali oynaması durumunda hastaların yarısında bu durumun sebebi anlaşılamamaktadır. Kulak kristali oynamasının olası nedenleri şunlar olabilir:- Başa darbe alınması
- Nörit (Sinir iltihabı)
- İç kulakta virüs sebepli iltihap oluşması
- Başın sürekli sık sık hareket ettirilmesi ( bu en çok dansçılarda görülmektedir)
- Kemik erimesi (nadir)
- Kulak ameliyatı sonrası yan etki olarak (ileri yaştaki kişilerde daha çok görülür)
- Yaşın ilerlemesine bağlı olarak iç kulaktaki vestibüler sistemin yıpranması
Kulak Kristali Oynaması Kimlerde Görülür?
Kulak kristali oynaması herkeste görülse de en çok ileri yaştaki kişilerde görülmektedir. 65 yaşın üstündeki kişilerde görülen baş dönmesinin en yaygın nedeni kulak kristali oynamasıdır.Kulak Kristali Oynaması Nasıl Teşhis Edilir?
Kulak kristali oynaması teşhisi; Dix-Hallpike testi ile yapılmaktadır. Bu test doktor tarafından yapılır ve hasta başının öne doğru 45 derece çevirdikten sonra sırt üstü yatırılır. Sonrasında baş 30 derece aşağı doğru indirilirken yaşanan istemsiz göz hareketi (nistagmus) gözlenir.Kulak Kristali Oynamasının Tedavisi
Kulak Kristalleri Nasıl Yerine Gelir? Epley Manevraları Kulak kristalindeki oynama çoğunlukla birkaç hafta içinde kendiliğinden iyileşir. Zaman ilerledikçe beyin; iç kulaktan gelen farklı sinyallere alışır ancak daha hızlı iyileşmek için yapılabilecek bazı basit egzersizler vardır. Özellikle de kulak kristallerinin kendiliğinden yerine gelmediği durumlarda doktor repozisyon manevraları yapacaktır. Bu manevralar sayesinde kulak içerisindeki kristaller kendi yerine gelir. Bu manevralar içinde olan Epley Manevrasında kulaktaki pasterior yani arka yarım daire kanalı hedef alınır. Kulak kristallerinin oynaması doktorun bazı manevralar uygulaması ile tedavi edilebilir. Bu manevralar içerisinde en çok kullanılan ise ‘’Epley manevrası’’dır. Bu hareket ile kulaktaki kanal içindeki partiküller yerçekimi sayesinde kanalın dışına iletilir. Bu sayede yarım daire kanalından dışarı çıkan kulak kristalleri kesin tedavi sağlar. Epley manevrası kesinlikle bir uzman doktor tarafından uygulanmalıdır, asla rastgele yaptırılmamalıdır. Bu manevra sonrası hasta 10 dakika kadar beklemeli sonrasında ayağa kalkmalıdır. Epley manevrası sonrasında hasta 2 gece tamamen uzanmadan uyumalıdır. Bu 2 gece hasta yatak yerine 45 derecelik açılı bir koltukta uyumalıdır veya her zamanki yatağında baş altına 3-5 tane yastık desteği yapmalıdır.İlaç Tedavisi
Diazepam: Kulak kristali oynaması durumunda hastada kusma durmuyorsa ve şiddetli baş dönmesi varsa damar yoluyla koldan ile diazepam etken maddeli ilaçlar verilir. (Valium vb) Baş Dönmesi İçin İlaçlar: Hafif vakalarda hastalarda görülen baş dönmesini önlemek için dimenhidrinat, meclizine ve prometazin gibi etkin maddeli reçetesiz satılan ilaçlar kullanılır. Bu ilaçlar arasında Antivert, Bonine, D-Vert sayılabilir. Virüs karşıtı İlaçlar: Kulaktaki kristal oynamasının sebebi virüs iltihabı ise içinde asiklovir etken maddesi bulunan virüs karşıtı ilaçlar kullanılır. Steroid İlaçlar: Kulaktaki kristal oynamasının sebebinin sinir iltihabı olması durumunda ise içinde prednizon etkin maddesi bulunan streoid ilaçlar kullanılır. Evde Tedavi Yöntemleri Kulak kristali oynaması durumunda yaşanacak baş dönmesi esnasında yere düşmemek için yavaşça uzanılmalıdır. Baş vücuttan yüksekte tutulmalı yani altına yastık desteği konmalıdır. Kulak kristali oynaması görülen hasta;- Başını ani hareket ettirmekten kaçınmalıdır.
- Bol bol su içmelidir.
- Kristalin oynadığı kulağın üzerine yatmamalıdır.
- Eğer baş dönmesi durumda düşme riski yüksekse düşmemek için bastonla yürümelidir.
- İleriki yaşlarda baş pozisyonu korunmayacak durumlarda mutlaka boyunluk kullanılmalıdır.
- Baş dönmesi konusunda bilinçli olmalı buna uygun hareket etmelidir.
- Baş dönmesi atağı yaşama riski olanlar bisiklet veya araba kullanmamalıdır.
- Hasta gece uykudan uyanırsa, baş dönmesi yaşanmaması için odada aydınlatma iyi olmalıdır.