Eğer bir gün çevrenizdeki bir yaşlı halüsinasyon gördüğünü söylerse sakın panik yapmayın. Bu onun aklını kaçırdığı göstermez aksine ilginç bir Charles Bonnet Sendromu'nun habercisi olabilir.
Charles Bonnet Sendromu Nedir?
İsviçreli bilimci Charles Bonet’in seksen dokuz yaşındaki büyükbabası ilginç ve eğlenceli görüntülere tanık olmaya başlar. Normalden daha büyük bir kafaya sahip olan insanlar, gerçek hayatta olmadığını bildiği kuşlar ve evler, devasa karıncalar gibi birçok halüsinasyona maruz kalır. Bunları takibe alan Bonnet, büyükbabasının akıl sağlığının gayet yerinde olduğunun ve bilincinde bir problem olmadığının da farkındadır. Büyükbabanın yaşlılıkla gelen katarakt, makula dejenerasyonu ya da bunun gibi yaşlılığa bağlı sebeplerden görme yetisinin zayıflaması sonucu gözleri illüzyon yapmaya başlamıştır.
Neden Halüsinasyon Görülüyor?
Gözümüzden beynimize çok hızlı bir veri aktarımı vardır ve yaşlılıkta görme yetimiz zayıflar. Popüler teoriye göre, yaşlılıkla beraber görme kaybı başladığında ise beynimiz bu boşlukları doldurmak için halüsinasyonları devreye sokar. Kör nokta diye de adlandırılan görsel bilgi eksikliğinde beyin, kendi depoladığı imgelerle eksiklikleri kapatmaya başlar ve bizi farklı bir paralel gerçekliğe götürür. Böylece beynimizin ilginç baş etme yöntemi sonucu kişiyi zaman zaman eğlendirebilecek görüntüler de ortaya çıkar. Evinizde kafası yerine çiçekler olan bir çocuk dolaşabilirken bir sabah uyandığınızda tanımadığınız yabancılar size bakarak göz kırpıyor olabilirler. Ya da koltuğunuzu bir zürafayla paylaşabilir, yemek yapmak için tencereyi açtığınızda içinden çıkan ejderhayla karşılaşabilirsiniz. Gördükleri şeylerin gerçek olmadığını bilen yaşlılar ise, insanların onları bunadı sanmaması için genellikle bu görüntüleri saklama eğiliminde olurlar.
Nasıl Halüsinasyonlar Görülüyor?
Kısaca CBS diye adlandırılan bu sendromda görülen halüsinasyonlar zaman zaman insanın akıl sağlığından şüpheye düşürürken, bazı yaşlılara göre de oldukça eğlenceli ve keyif verici olabiliyor. Siyah-beyaz/ renkli, durağan ya da hareket eden şekillerden oluşabildiği gibi kimi zaman da kümeste dolaşan tavuklar kadar gerçek, ya da uçan inekler, parmak insanlar gibi gerçek dışı kendini gösterebiliyor. Charles Bonnet Sendromundan muzdarip yaşlıların en çok gördüğü halüsinasyonlar ise geometrik şekiller, yüzleri orantısız insanlar ve çizgi film karakterleri. Birden pat diye ortaya çıkan görüntülerde ise çok ilginç görüntüler gördüğünü belirten yaşlılara rastlamak mümkün. Bir kadın, evinde borulardan şapkalar takmış küçük baca temizleyicilerinin döndüğünü anlatırken başka bir beyefendi ise ceket ve gözlüklü bir grup şempanzenin bahçesinde zıpladığından ve dans ettiklerinden bahsetmiş. Kendimizi gözlük takan mavi fillerin olduğu bir paralel gerçeklikte bulurken bazen de masada duran bir tabak, yolda parkeden traktör gibi gerçeğe çok yakın objeler görebiliriz. Şekil değiştiren odalar ya da sokaklar yaşlılara zor anlar yaşattığı durumlar da olabilir. Düşünsenize, merdiven çıkıyorsunuz ve kendinizi birden dağın zirvesinde olarak görüyorsunuz. Böyle bir durumda aşağı inmek, tahmin ettiğinizden daha büyük bir çaba gerektirecektir.
Nasıl Tedavi Edilir?
Kolay kolay teşhis edilemeyen bu sendromun belirli bir testi de yoktur. Birdenbire, olmayan insanlar, hayvanlar, fantastik canavarlar görmek ne kadar korkutucu olabilse de en önemli şey akıl sağlığınızın yerinde olduğunu bilmektir. Kimilerine göre belirli bir tedavisi olmayan CBS, bazı kesimlerce de antipsikotiklerle tedavi edilebilir. Bazen birkaç gün halüsinasyonların içinde kalınabildiği de göz önüne alınırsa ihtiyacınız olduğunda destek almak rahatlatıcı olacaktır.