Malatya Isaura ve Zengibar Kalesi

Somuncu Baba Türbesi ve Osmanlı Mezarlığı arasında kalan alandadır. Osmanlı yapısıdır. Kale batı yönünde dik bir yamaçla Osmanlı Mezarlığı’na kadar inmektedir. Darende ilçesinin sırtını dayadığı dağlık yamacın üzerinde yer alan kalenin kapı girişi, sarp kayalıkların geçit verdiği dik yamaçta inşa edilmiştir.

Sarp uçurumlarla çevrilmiş olan tepe, Konya ve Toroslar’ı kontrol altında tuta bilen bir yerdir. Özellikle seçilmiş olan bu dağ tepesi, ayrıca Seydişehir, Karaman, Hadim yörelerini de kontrol altına almaktadır. Bol su kaynaklarının bulunduğu, Toroslar dağ sıralarının, Seydişehir ve Suğla Gölünün, hatta Konya’nın bir çok yöresinin görüle bildiği bu hakim tepe, İsauralı’lar tarafından bilinçli olarak seçilmiştir.

KENT SURLARI:

İsaura kentini çevreleyen surların uzunluğu yaklaşık olarak 4 km. kadar dır. Ayrıca, kentin güney noktasın dan başlayıp, doğuyu çevreleyerek kuzey ucuna kadar giden ve doğal sur duvarlarının bir kısmı tahribata uğramış, fakat bir kısmı da tüm görkemiyle ayakta durmaktadır. İsaura kentin surları, yer -yer değişmekle beraber yaklaşık 250 - 300 metre aralıklarla inşa edilmiş kulelerle desteklenmiştir. Kent arazisinin doğal yapısın dan da yararlanılarak yapılan surlar, bazen toprak zemine bazen de kayalık zeminlere oturtulmuştur. Surların taşları kentin için deki taş ocaklarından çıkartılmıştır. İsaura da gerek sur duvarların da, gerek diğer yapılarda kullanılan taşlar, açık kahverengidir. Çok az olarak mermer kullanılmasına karşılık, tüm yapılardaki taşlar kireç taşıdır. Kentin güney batısında yer alan taş ocağının için de büyük bir su deposu bulun maktadır surlara sağlamlık kazandırmak amacıyla, duvarlarda atkılı örgü tarzı kullanılmıştır. Anadolu’da sur duvarları yalnız kesme taşlarla yapılan bir çok antik kent mevcuttur. Alinda, Alabanda, Side, Perge ile Silyon kapısı, örgü sistemi olarak İsaura surları ile benzerlik gösterir. İsaura’daki surların ölçüleri pek çok kısımla değişmekle beraber, genel olarak genişlik 3.20- 3.30 metre arasındadır. Buna rağmen surların üzerin deki gezinti yerlerin de günümüze hiçbir iz kalmamış tır. Sur duvarları arazinin topoğrafik yapısına uydurulmuştur. Bazı yerlerde düz olduğu halde, bazı yerlerde dirsek ve kademeler oluşturmaktadır.

Kuleler :

İsaura kenti surların ve kapılarını koruyan kulelerin sayısı 14’tür. Kulelerden bir kısmı, özellikle şehir kapısı koruyan kule, günümüze kadar sağlam gelenlerdendir. Kulelerden bir kısmı dışarıya doğru daire şeklinde kaideler üzerine oturtulmuştur. Bilindiği gibi düşmana karşı savunmanın yapıldığı merkezler kulelerdir. Tekniğin hızla ilerlemesi ve ağır mancınıkların kullanılmaya başlanması, çok katlı kule yapımını zorunlu kılmıştır. İsaura’daki kulelerin bir kısmı da 3 katlıdır. Şehir kapısının hemen yanında bulunan kulenin yüksekliği 14.20 m. dir. Zeminden itibaren en üst noktaya kadar yaptığımız ölçümün gösterdiği bu yükseklik, belki de daha fazlaydı. Kuleler bir birini görecek şekilde inşa edilmişlerdir. Sur duvarlarının ve diğer anıtsal yapıların yapıldığı kesme taşlar, kulelerde de kullanılmıştır.

Kapılar:

İsaura kentinde birisi Ulupınar Köyüne diğeri de Işıklar Köyüne bakan iki ana kapı mevcuttur. Ancak kentin kuzey tarafında, kapı olması muhtemel olan iki ara geçit daha bulunmaktadır. Bu kapılardan kentin güney tarafında olan ve ana kapı olarak bilinen kent kapısı, diğeri de batıdaki akropol kapısıdır. İsaura kenti, kilise açısından oldukça zengindir. Akropol kapısını kent kapısına bağlayan ant ik yolun solunda ve kentin güneybatısında bir yerde bir kilise daha mevcuttur. Fazla tahrip olmuş moloz yığınları altındadır. Kent merkezinin güneyinde sekizgen yapıda bir bina bulunmaktadır. Bina yıkıntılar içindedir. Bir kilise olduğu tahmin edilmektedir. Buraya, kaylarla oyulmuş bir merdivenle çıkılmaktadır. Ayrıca batıdan bir de küçük yolu vardır. Yapı içten içe yaklaşık 15 metredir. üst örtü hakkında bir bilgi bulunmamaktadır. Kentin en yüksek bir Baptisterium bulunmaktadır. Burası da yıkıntılar içindedir.