Harabe olmuş halinden 2005 yılında Vakıflar Bölge Müdürlüğünün tadilatıyla kurtulan tarihi çarşı bu günlerde neşeli günlerini yaşıyor.
Karşılıklı 30 dükkanın bulunduğu bedestende ihtiyaç sahibi aileler ve öğrenciler yararına açılan hayır kermesiyle yoğun anlarından birini yaşıyor. Şefkat Gülleri tarafından organize edilen kermesi Darende Kaymakamı Vural Karagül, Belediye Başkanı Memduh Önal ve Mütevelli Heyet Başkanı Hamidettin Ateş'in yanı sıra daire amirleri ve çok sayıda vatandaş katıldı. Hayır çarşısının açılışında konuşan Darende Kaymakamı Vural Karagül, eskiden bedesten olan çarşının harabe bir halden kurtularak yeni yüzüne kavuşmasıyla bir tarihin daha ayağa kalktığını söyledi.
Yusuf Paşa Bedesteni
Bedestenler Osmanlı döneminde bulundukları şehrin ticaret merkezi, emniyet sandığıydı. Şehir halkı ağzı mühürlü sandıklarını kasalarını buraya koyar karşılığında bir makbuz alarak bırakıp giderdi. Darende'de bulunan tarihi yapılarından biri de
Yusuf Paşa Bedesteni'dir. Darende'nin Zaviye mahallesinde bulunan ve eskişehir mevkii olarak bilinen mevkidedir. Kuzey güney yönünde gelişen bu yapı dikdörtgen plana sahiptir. Kuzey, güney ve doğu yönlerinde birer kapısı vardır. Osmanlılarda geleneksel olarak bina giriş kapılarının üzerinde bulunması gereken kitabesi yoktur. Onun için de tam olarak yapı tarihi bilinmemektedir. Ancak Darendeli paşalardan
Yusuf Paşa'nın yaptırdığı bilinmektedir. Darendeli
Yusuf Paşa; Osmanlı Padişahlarından Sultan Üçüncü Mustafa (1757–1774) döneminde yaşamıştır. Urfa valisi iken Urfa'da bir medrese ve hayrat tesis etmiştir. Hanifi Hoca, Yusuf Paşa'nın 1175/1761'de vefat etmiş olduğunu kaydeder. Ancak
Yusuf Paşa'nın 1175/1761 tarihli vakfiyesi bulunması onun en iyimser ifade ile vakfiyesini tescil ettirdikten sonra aynı yıl içinde ölmüş olduğunu kabul etmek gereğini göstermektedir.
Yusuf Paşa Bedesteni
İki kısımdan ibarettir. Güneydeki kısmın batı duvarı iki metre kadar dışarı taşmış vaziyettedir. Böylece kuzey kısmından iki metre geniştir. Yapının iç duvarları muntazaman kesme taş iç duvarları ve tonoz örtüsü moloz taştandır. Diğer iki kapı dışarı taşkın olup üzeri beşik tonozlarla örtülüdür. Eskişehir mevkii Darende'nin en eski çarşı merkezlerindendir. 1193 tarihli İbrahim b.
Yusuf paşa Vakfiyesinde; "Kasaba-i Darende sûkunda dahil merhum, pederim
Yusuf Paşa'nın bina eylediği bedestenin ....canib-i şarkıyyesinde bina eylediğim otuz aded yenice dekakin ve iki adat mağaza..." diye devam eden vakfiye'de burada daha başka çarşıların ve dükkanların olduğu da bildirilmiştir. Vakfiyede
Yusuf Paşa Bedesteni olarak zikredilen yerin halk arasında ve tarihi vesikalarda
Hacı Hüseyin Paşa Bedesteni olarak geçtiğini de görmekteyiz. Bu vakfiyede adı geçen dükkânlar ve meslekler, günümüz Türkçesine sadeleştiilecek olursa; Ekmekçi (Fırıncı), Kavukçu, Berber, Kundakçı; Haddad (Demirci) dükkanı, Dülger (Marangoz) Ahmed dükkanı, Boyahâne, gibi ticarethanelerden bahsedilmektedir.
Darende Tarihi
İsmail Fehmi Öztürk'ün
"Darende Tarihi" adlı eserine göre; 1295 tarihinde Darendeliler eski şehirdeki hanelerini tahrib ederek bahçe damlarında (Hacılar Baytarbağı, Kılıçbağı, Beybağı mahallelerinde) ikamet etmeğe başlarlar. O tarihlerde bir yağmaya ve talana uğrayan bedesten, şehrin iki ayrı yerine kurulan çarşıların kabileler arası mücadelerle ayakta tutulması gayretleri içerisinde boşaltılır. Özellikle burada oturan halkın bahçe damlarına çekilmeleri de bedestenin asıl fonksiyonunu yitirmesine sebep olur. Bedestenin ve etrafındaki çarşıdaki dükkânların boyahâne ve dabbağhâne gibi kumaş ve giyim ile alakalı konularda ağırlık kazandığını görünce; Darende'li iş adamlarının yıllardır tekstil ve kumaş ticaretindeki üstün gayretlerinin ve başarılarının bir tarihi geçmişi olduğunu görülür.
Yapıya üç kapıdan girilmektedir. İki kapı tonozlarla dışa çıkıntı yaparak hem dükkân sayısını çoğaltmakta, hem de yapıya hareketlilik sağlamaktadır. Yapı 2911 m2 alan üzerindedir. Yapının iç duvarları, kesme taş; örtü sistemi, moloz taştır. Avlu üstü açık, dükkân üzerleri beşik tonozludur. Alanda 05- 20.11.1997 tarihleri arasında temizlik çalışması gerçekleştirilmiştir. 27.12.2005 tarih ve 1325 sayılı Koruma Kurulu kararına istinaden 2005 yılında Vakıflar Bölge Müdürlüğü’nce restorasyonu yapılmıştır. Günümüzde, içerisinde çokca dükkan bulunmaktadır. Büyük bir hayır ve vakıf eseri olan ve tarihi önemi haiz olan bedesten Es-Seyyid Osman Hulûsi Efendi'nin proje çalışmalar neticesinde Vakıflar Genel Müdürlüğü/Malatya Bölge Müdürlüğünün gayretleriyle eski kimliğine kavuşmuş, yani gerekli bakım onarım ve tamirat yapılmıştır. 2008 yılında onarımı tamamlanan
Yusuf Paşa bedesteni Es-Seyyid Osman Hulûsi efendi Vakfına tashih edilmiştir. Bu tarihi mekân bundan böyle hayır hizmetleri için yardım çalışmalarına beşiklik edecektir. Böylece ecdadımızın ve hayır sahibi
Yusuf Paşa'nın ruhu şâd olacaktır.