2012’de yayınlanan bir bilimsel çalışmaya göre Ankara’da yüzde 51 oranında D vitamini yetersizliği görülmüştür. Dünya’da da durum çok değişik değil.
İngiltere’de yapılan bir çalışmanın sonuçlarına göre kış ve bahar dönemlerinde gözlenen D vitamini yetersizliği oranı yüzde 50’den fazladır. Diyetisyen ve yaşam Koçu Gizem Şeber, D Vitamini yetersizliğinin hangi hastalıklara davetiye çıkardığını açıklarken, nasıl güneşlenmeli, hangi besinler de D vitamini var, kimler bu vitamini kullanmalı gibi sorularına da cevaplarını veriyor.
Yalnızca kemik sağlığından çok fazlası D vitamininin yalnızca kemik sağlığı için ihtiyaç duyulan olmadığı aslında genel sağlığımız için çok önemli tesirleri olduğu ve D vitamini yetersizliğinin bir hayli hastalığa davetiye çıkardığı biliniyor. İşte o hastalıklar!
Alzheimer: 2014 senesinde Journal of Neurology Dergisi’nde yayınlanan bir bilimsel araştırmanın Sonuçlarına göre orta veya ciddi derecede D vitamini yetersizliği Alzheimer Riskini arttırmaktadır.
Şizofreni: Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism Dergisi’nde yayınlanan 19 bilimsel araştırmanın derlenmesi ile yayınlanmış bir yazıda, D vitamini yetersizliği olan kişilerin olmayan kişilere göre şizofreniye iki kat daha fazla yatkın oldukları dile getirilmiştir.
Kanser: 2010 senesinde yayınlanmış D vitamini Konsensusu’na göre D vitamini yetersizliği bağırsak kanseri başta olmak üzere birçok kanser türünün ortaya çıkma Riskini arttırmaktadır. D vitamini yetersizliğinin meme kanseri ile de ilişkili olduğu düşünülüyor.
Çöküntü: D vitamini yetersizliği olan kişilerin çöküntüye daha yatkın olduğu biliniyor. Obezite D vitamini yetersizliğine sebep olabilir D vitamini yağda çözünen bir vitamin olduğundan dolayı obez kişilerde kandaki D vitamini oranı azalabilir ve D vitamini yetersizliği ortaya çıkabilir. Bu yüzden yüksek ağırlıkta olan kişilerin zayıflaması önerilmektedir.
D vitamini hangi besinlerde var? D vitamini balıklar, ciğer ve yumurta sarısı gibi besinlerde daha fazla bulunmakla beraber diğer besinlerdeki miktarı oldukça düşüktür. Bu yüzden birçok ülkede kahvaltı gevrekleri, süt gibi besinler endüstriyel olarak D vitamininden zenginleştirilmektedir. Yiyeceklerde sınırlı bulunduğundan ötürü D vitamini ihtiyacının karşılanması güneş ışınları ile başka bir deyişle güneşlenerek olası olmaktadır.
Nasıl güneşlenmeli? Güneşten gelen UVB ışınları vücutta D vitamini sentezi sağlar. Lakin güneşten bu arada alınan UVA ışınları cilt kanserine yakalanma Riskini arttırır ve UVA ışınları D vitamini sentezi sağlamaz. Bu yüzden de doğru güneşlenmek önemli'dir.
D vitamini sentezi için ideal güneşlenme; Saat 11.00-15.00 arasında; Kollar ve/veya bacaklar güneş alacak şekilde; Güneş Kremi sürmeden, pencere arkasından değil güneş ışığına direk temas ederek, 10-15 dakika arasında olmalıdır. Çok koyu tenli kişilerde bu sürenin daha uzun olması gerekebilir.
Kimler D vitamini desteği kullanmalı? Kan analizlerinde D vitamini yetersizliği tespit eden kişiler D vitamini desteği kullanmalıdır. D vitamini vücutta birikebildiğinden dolayı doktor kontrolünde kullanılmalıdır.
D vitamini desteği nasıl kullanılmalıdır? Cleveland Muayenehane’te yapılan bir araştırmanın neticelerine göre günün en geniş öğünü ile alınan D vitamini desteği vücutta daha iyi kullanılmaktadır. Aç karna veya hafif bir öğünle D vitamini desteği alanlara göre, 2-3 ay sonrasında yapılan kan analizlerinde büyük bir öğün ile D vitamini alanların D vitamini oranının %50 daha fazla olduğu tespit etmiştir.
D vitamini için diğer vitamin ve minerallerden destek alın A vitamin, magnezyum ve K vitamini D vitamininin emilimini kolaylaştırır. Bu yüzden beslenmenize magnezyumdan zengin koyu yapraklı sebzeleri ve kuruyemişleri ilave edin. Ispanak, Brüksel lahanası ve kuşkonmaz gibi K vitamini kaynaklarının ve havuç, tatlı patates, bal kabağı, kuru kayısı ve somon gibi A vitamini kaynaklarını ilave etmeyi unutmayın.
Şayet bu hastalıklardan biri var ise doktora müracaat etmeyi unutmayın Kistik fibrozis, çölyak ve Chron hastalarının ve böbrek hastalığı olanların D vitamini düzeylerini istenen düzeyde tutması daha zordur. Bu hastalıkları olanların D vitamini konusunda düzenli doktor kontrolüne gitmeleri önerilir.